Sosyal Politika Nedir? (2)

Sosyal politikanın gelişiminde indirgemeci bir yaklaşımla yapılan değerlendirmeler yaşanan değişim ve dönüşümün yeterince kavranamamasına neden olacağından çok faktörlü ve çok boyutlu bir değişimin varlığını akıllardan uzak tutmamak gerekir. 

Sanayi Devrimi ile modern anlamına evrilen sosyal politika, 19. yüzyılın sonunda sosyal sigorta uygulamalarının geliştirilmesi ile yeni bir dönüşüm yaşamış, bu yeni algı ise 20. yüzyılın başında sanayileşme ve kentleşmenin yol açtığı kötü çalışma koşullarının önlenmesi, ücretlerin iyileştirilmesi ve sosyal güvenliğin sağlanmasına yönelik düzenlemeleri beraberinde getirmiştir. Bütün bu algı değişimi ile aynı dönemde uluslararası ekonomi alanında yaşananlar devletin ekonomik ve toplumsal hayata müdahalesini de başlatmıştır.

Kaynak: http://bianet.org/bianet/dunya/143582-ya-cinlilerin-ucreti-artarsa

Bu noktada Sanayi Devrimi’nin beraberinde getirdiği ekonomik sorunlar kadar tetiklediği toplumsal dinamiklerin de modern sosyal politika anlayışının güç kazanmasında etkili olduğu ifade edilmelidir. Bu açıdan devletin sosyal niteliğindeki gelişimde demokrasinin güçlenmesi de önemli bir etken olarak karşımıza çıkar. Sermaye ile işçi sınıfı karşılıklı verdikleri mücadelelerle insan hakları ve demokrasinin ilerlemesine katkı sağlamış ve aynı zamanda bu yolla kendi sorunlarını siyasete taşıyabilmişlerdir. İşçi sınıfının gelişmesi ile emek ve sermaye arasındaki güç dengesizliği önemli bir ölçüde değişirken demokrasinin işçi sınıfları tarafından etkin kullanımı dengesizliğin giderilmesinde önemli bir fonksiyon icra etmiştir. 19. yüzyıl sonları ile 20. yüzyılın başlarında sosyal sigorta uygulamalarının kurumsallaşmaya başlaması ile sosyal politikada önemli bir aşamaya gelinmiştir. II. Dünya Savaşı öncesi dönemde sosyal sigortacılığın, özellikle Avrupa coğrafyasında, yayıldığı bir dönemdir. II. Dünya Savaşından sonraki dönemde ise ekonomik gelişmenin insan ve toplum temelli olarak ele alınmasında büyük bir işlev görmüştür.

Kaynak: http://bianet.org/bianet/dunya/110372-turkiye-gelir-esitsizliginde-oecd-sampiyonlarindan

Bugün gelinen noktada sosyal politika; bir taraftan işsizlik, istihdam, ücretler ve çalışma koşulları diğer taraftan gelir dağılımı, yoksullukla mücadele, sosyal güvenlik sistemleri, dezavantajlı grupların korunması ve sosyal dışlanma, ayrımcılık konularında ortaya konulan uygulamalar bütünü olarak değerlendirilebilir. Ancak sosyal politika, sadece bir uygulama alanı olarak ele alındığında özünde varlığının temelini oluşturan kuramsal gelişmelerden ve kuramlar arasındaki etkileşimlerden soyutlanmış olacaktır (Sunal; 2011, 302). Sosyal politikanın, esas olarak devlete ait ve topluma yönelik politikalar yelpazesi olduğu noktasından hareketle, hem kuramsal hem de uygulama unsurları ile birlikte siyasal ve toplumsal yapıda meydana gelen değişimlere ayak uydurması da kaçınılmaz olacaktır (Koray; 2007;19). Küresel etkilerin fırtınasında, toplumsal ve ekonomik yapılar, bu yapılarla birlikte ortaya konulan klasik işlevlere sahip politika araçları etkisini yitirmekte ve yeni araçlar aracılığıyla küresel sosyal politika anlayışı şekillendirilmeye çalışılmaktadır. Son dönemde, ülkelerin kendi sosyo-kültürel yapıları ve gelişimleri içerisinde şekillenen sosyal politika anlayışları, onları karşılaştıkları sorunlara da öncelikle bu alanlardan cevaplar bulmaya yöneltmektedir. (Özaydın; 2008,178).

Kaynak: http://t24.com.tr/haber/gelir-dagiliminda-duzelme-yok-bozulma-var/213299

İhtiyaçların, mücadelelerin ve bu doğrultudaki dönüşümün eseri olan “modern” anlamda bir sosyal politikadan söz ediliyorsa, bu anlayışın temelde kapitalist ekonomi içinde gelişerek, toplumsal ve ekonomik eşitsizlikleri azaltmak, toplumsal adalet ve eşitliğe hizmet ederek toplumsal uzlaşma ve bütünleşmeyi sağlamak gibi hedefleri olduğunu unutmamak gerekir (Koray; 2007,27). Türkiye’de uygulanan sosyal politika sepetinin de bu kapsamda yeniden değerlendirilmeye ve yeni politika araçları üretmeye ihtiyacı bulunmaktadır. Ancak sosyal politikanın Sanayi Devrimi’nden bugüne kadar geçirdiği tarihsel gelişim ile toplumsal uzlaşma ve bütünleşmeye yardımcı olması gereken kuramsal arka planın ihmal edilmemesi gerekir. Elbette bu yeniden değerlendirmede akademik alanda sosyal politika alanında yönelik ilginin de yeniden gözden geçirilmeye ihtiyacı bulunmaktadır. Çünkü akademik çalışmalar sosyal politika alanının yapılandırılmasında önemli bir işlev görmektedir. Son dönemde gerçekleştirilen akademik çalışmalarda ise sosyal politikanın “siyasal-ekonomi” ve “gelirin yeniden-bölüşümü” açısından üstlendiği rolün pek ilgi çekmediği, bu sebeple sosyal politikaya bakış açısının hayırsever anlayış ve uygulamaların ötesine geçemediği çeşitli yazarlarca değerlendirilmektedir. (Koray; 2013). Bütün bunlarla birlikte derinden yaşadığımız demokrasi sorunu, sosyo-ekonomik eşitsizliklerden bağımsız düşünülmemeli ve topluma sosyal politika düzenlemeleri olarak sunulanların ise yalnızca “sosyal yardım” başlığı altında sınıflandırılabilecek dar kapsamlı çeşitli uygulamalardan öteye geçemediği akıllardan çıkarılmamalıdır.

      Kaynakça:

• Koray, Meryem (2007) “Sosyal Politikanın Anlamı ve İşlevini Tartışmak”, Çalışma ve Toplum, Birleşik Metal-İş Sendikası, 2007/4, 19-56. EBSCOhost Veri Tabanı (search.epnet.com), Erişim Tarihi: 07.05.2013.
• Koray, Meryem (2013) “Akademik Alanda Sosyal Politika Nereye?”, Çalışma ve Toplum, Birleşik Metal-İş Sendikası, 2013/1, 15-40.  EBSCOhost Veri Tabanı (search.epnet.com), Erişim Tarihi: 07.05.2013.
• Özaydın, Mehmet M. (2008) “Küresel Etkilerle Şekillenen Sosyal Politika Anlayışı Ekseninde Sosyal Politikaların Geleceğini Tartışmak”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1), 163-180. EBSCOhost Veri Tabanı (search.epnet.com), Erişim Tarihi: 07.05.2013.
• Sunal, Onur (2011) “Sosyal Politika: Sosyal Adalet Açısından Kuramsal Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(3), 283-305. EBSCOhost Veri Tabanı (search.epnet.com), Erişim Tarihi: 07.05.2013.
• Yolcuoğlu, İsmet Galip (2012) “Türkiye’de Sosyal Politika ve Sosyal Hizmetlerin Geliştirilmesi”, Hacettepe Üniversitesi İİBF Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 23(2), 145-158. EBSCOhost Veri Tabanı (search.epnet.com), Erişim Tarihi: 07.05.2013.